Është operacioni që kryhet në pemë pas hyrjes së saj në prodhim. Nëpërmjet krasitjes prodhuese, krasitësi ndërhyn me qëllim që t'i siguroje bimës një korrelacion (ekuilibër) sa më të drejtë ndërmjet rritjes vegjetative dhe asaj prodhuese. Gjithashtu gjatë kësaj krasitje synohet edhe ruajtja e formës së kultivimit (kurorës së  caktuar).

Nëpërmjet krasitjes syno që pemës t’i sigurohet mundësia e rritjes dhe e zhvillimit të degëzave me sytha prodhues (frutorë).

Krasitja prodhuese në bimët e dardhës, sipas kohës kur ato kryhen, ndahet në: 

• Krasitja dimërore
• Krasitja verore

Krasitja dimërore tek dardha

Karakteristike e farorëve është se, në moshat e para të jetës së tyre, ato kanë më shumë degëza vegjetative dhe më pak degëza të përziera (me sytha frutore dhe vegjetative). Me avancimin e moshës së pemëve vërehet se degëzat vegjetative rrallohen dhe shfaqen më shumë degëzat e përziera të cilat kanë sytha vegjetative dhe frutorë.

Në bimët e moshave të reja, krasitësi duhet të synoje ne rrallimin e degëve vegjetative, por kurrë ne largimin e plotë të tyre. Nëse ato hiqen totalisht, do të thotë që për vitin e ardhshëm nuk do të këtë me sytha frutore dhe prodhimin e dëshiruar. Nëse në bimët e moshave të reja ka shumë degë vegjetative dhe shumë pak degë frutore, duhet të aplikohet përkulja e degëve vegjetative. Ato duhet të lidhen me litarë/kallama/hunj druri, fije të ndryshme, etj. dhe të përkulën në një kënd afër 90 gradë me qëllim që të ndihmohet diferencimi i sythave frutore për vitin e ardhshëm.

Gjatë krasitjeve prodhuese dimërore te dardha duhen pasur parasysh disa veçori:  

• Kur pema e dardhës është e shartuar ne dardhe të egër, synohet që gjatë krasitjeve dimërore kurora të mbahet në formë piramidale.
• Ne pemët e shartuara me nënshartesa ftua apo nënshartesa vegjetative, kurorat duhet t'i nënshtrohet formave kupore dhe të detyruara, si kordon ose palmetë.

Gjatë krasitjeve dimërore, në përgjithësi, tek dardha duhet të ndiqen këto rregulla kryesore:

• Shkurtohen në 2/3 deri në 1/2 e gjatësisë degëzat e gjata, me qëllim nxitjen e shpërthimit (daljes) së lastarëve nga sythat e mëposhtëm të cilët do të shërbejnë për veshjen e kurorës me degëza;
• Rrallohen pjesërisht (jo shumë) degëzat frutore një vjeçare, më pak degëzat e holla dhe shumë më pak degëzat e përziera;
• Hiqen plotësisht degët e vjetra torbeste (kryesisht ato mbi 4 ose 5 vjeçare);
• Nuk duhet të hiqen kurrë degë e reja torbeste dhe  të shkurtrat;
• Hiqen plotësisht thithakët dhe degët e vjetra si dhe ato të thyera dhe të sëmura.

Krasitjet  verore tek dardha
Krasitja verore te dardha nuk duhet praktikuar intensivisht. Ajo duhet të përqendrohet në:

• Heqjen e thithakëve (lastarëve që dalin nga baza e poshtme)
• Lastarët me rritje të drejtë e të fuqishme (të cilat dalin në vende të papërshtatshme).

Kur mendoni se ndonjë nga këto degë do të shërbeje për formimin e një krahu (degë skeletore apo veshëse), vendosni ju, atëherë ajo duhet të pincohet me qëllim që të ndaloje rritjen në lartësi dhe të vazhdoje diferencimin e degëzave veshëse, të cilët do të shërbejnë për prodhimin e ardhshëm.

Si dhe kur duhet të bëhet rrallimi i frutave?

Qëllimi i rrallimit, tek dardha, është të zvogëlojë numrin e frutave për degëza për të krijuar një hapësirë të mjaftueshme për rritje e zhvillim normal të frutave. Heqja e frutave është veçanërisht e dobishme gjatë sezoneve me prodhim të madh të frutave ose lagështisë së pamjaftueshme. Sasia e rrallimit varet nga mosha e pemës, kultivari dhe ngarkesa e prodhimit. Tradicionalisht, pemët e reja të dardhës zhvishen nga frutat në 4 vitet e para të rritjes për të siguruar shëndetin dhe rritjen e duhur të pemëve. 

Nëse ngarkesa e përgjithshme e prodhimit është e rëndë, zvogëloni numrin e frutave për grupime në 1 ose 2. Nëse lidhja e frutave nuk është e tepërt, 2-3 fruta për grup, nuk është nevoja e rrallimit sepse me këtë ngarkesë frutat do të arrijnë madhësi të kënaqshme. 

• Rrallimi bëhet pas rrëzimit fiziologjik të frutave. Gjatë rrallimit llogarisni që një frutë të ushqehet me 45 – 55 gjethe.
• Gjatë rrallimit  hiq të gjitha frutat e dëmtuara, të sëmura dhe të deformuara. 
• Në praktikë, gjatë rrallimit, largësia mes kokrrash duhet të jetë sa madhësia e grushtit (10 – 12 cm).

Zakonisht operacioni i rrallimit të frutave kryhet me dorë, por në sipërfaqe të mëdha mund të aplikohet rrallimi me kimikate. 

Trajtimi kryhet pas lidhjes së frutave kur ato kanë arritur madhësinë 6 – 20 mm. Qarkullojnë disa lloje preparatesh të cilat kanë specifikat e tyre të përdorimit, prandaj për preparatin, përqendrimin dhe kohën  e përdorimit konsultohu me specialistin dhe fitofarmacistin e zonës tuaj. 

Kujdes! Në këtë operacion duhet të kihen mirë parasysh vetia e dardhës, ku në një lulese, nuk lidhen më shumë se 1-1,3 fruta. Kështu që rrallimet e frutave duhet të bëhen më shumë kujdes tek kjo bimë.

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë për Shërbimet agroteknike tek dardha