Punimi i tokës

• Toka duhet punuar herët dhe në thellësinë 35-40 cm. Numri i punimeve dhe i atyre përgatitore duhet të bëjnë që toka para mbjelljes të jetë e shkrifët e me strukturë.
• Punimet duhet të përfundojnë të paktën 2-3 javë para mbjelljes.
• Frezimet ose diskimet, duhet të bëhen në 4-7 ditë para mbjelljes së farës ose fidanit në të.

Kanalet kulluese dhe vaditëse

• Pas punimit dhe frezimit të sipërfaqes së tokës, është e domosdoshme të përgatitet i gjithë sistemi i kanaleve kulluese dhe vaditëse.

Plehërimi i tokës

• Para punimeve të tokës duhet të shpërndahen të gjithë llojet e plehërave organike 50-70 kv/dy dhe ato kimike kryesisht fosforike, potasike.
• Është e domosdoshme që plehërimi të bëhet në bazë të analizave kimike të tokës.
• Vetëm atëhere bimët mund të plehërohen me kujdes pa e tepruar dhe rrjedhimisht bimët do të rriten dhe do të zhvillohen të shëndetshme.

Sasia dhe raporti i plehërimit 
Si përcaktohet sasia e plehërave që duhen përdorur tek lakra? 

Duhet patur parasysh se: 

• Për 10 kv prodhim të freskët të lakrës, kërkohen1.3 kg P2O5, 4.3 Kg K2O, dhe 3.6 kg N të shprehura në lëndë aktive. 
  Raporti N:P:K është 2.8 : 1 : 3.3. 
• Plehërimi organik ndikon shumë për mirë në kultivimin e lakrës. 
• Plehërat azotike duhet të hidhen në 2-3 duar gjatë vegjetacionit.

Për t’u orientuar më mirë me dozat dhe mënyrën e plehërimit të lakrës, për lloje të ndryshme plehërash,  duhet të orientohemi në këto të dhëna: 
Për plehun organik: Duhet përdorur 0.7 kv pleh organik/ha për çdo 1 kv prodhim lakre.

Për elementin N;

• Në toka të varfëra me përmbajtje të N deri në 0.1%,duhet të përdoren rreth 90 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 3 kv/ha nitrat amoni;
• Në toka të mesme me përmbajtje të N nga 0.1 - 0.12 %, duhet të përdoren rreth 70 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 2 kv/ha nitrat amoni;
• Në toka të pasura me përmbajtje të N mbi 0.16 %, duhet të përdoren rreth 40 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 1,5 kv/ha nitrat amoni;

Për elementin P2O5: 

• Në toka të varfëra me përmbajtje të P2O5 deri në 1 mg/100gr tokë, duhet të përdoren 50 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 4 kv /ha superfosfat;
• Në toka të mesme me përmbajtje të P2O5 nga1 deri në 2 mg/100gr tokë, duhet të përdoren 40 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 3 kv/ha superfosfat;
• Në toka të pasura dhe me përmbajtje të P2O5 mbi2 mg/100 gr tokë, duhet të përdoren 30 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 2 kv /ha superfosfat.

Për elementin K2O:

• Në toka të varfëra me përmbajtje të K2O derinë 8 mg/100 gr tokë, duhettë përdoren 140 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 3 kv /ha sulfat potasi;
• Në toka të mesme me përmbajtje të K2O nga 8 deri në 15 mg/100 gr tokë, duhet të përdoren 100 kg lëndë aktive për ha, ose e konvertuar në 2 kv /ha sulfat potasi;
• Në toka të pasura, me mbi 15 mg K2O për 100 gr tokë, nuk është nevoja për plehërime me elementin potas.

Cila është struktura varietore e rekomanduar?
Kultivarët e lakrës më të përshtatshëm për kultivim në vendin tonë janë:

Lakrat me kokë të kuqe

Cila është Teknologjia e Kultivimit të Lakrës dhe si bëhet përgatitja e fidanit tё lakrёs për mbjellje? 

• Lakra mund tё mbillet drejtpёrdrejtё me farё ose me fidanё tё parapёrgatitur qё ёshtё mёnyra mё e mirё.
• Fidanёt pёrgatiten nё vllaja tradicionale ose nё tava polisteroli.

Për të patur një mbirje sa më energjike, duhet që fara të vendoset në thellësinë rreth 2 cm në substratin e mbjelljes. Fara hidhet  në shtretër të përgatitur dhe të punuar e të plehëruar mirë me plehëra ogano-minerale me qëllim që fara të gjejë një shtrat të shkrifët për mbirje.

• Për çdo dynym lakёr, duhet të mbillen 15 - 20 m² farishte.
• Për çdo m² duhet të hidhen 2.5 - 3 gr farë. Pas mbjelljes bëhen rreth 2 ujitje në ditë derisa farërat të mbijnë.
• Më pas ujitjet bëhen sipas nevojave mjafton që në tokë të ketë lagështirë të mjaftueshme. 
• Ushqimi plotësues bëhet në 3 duar.
• Dora e parë realizohet në fazën e dy gjetheve të vërteta; 
• E dyta në fazën e 4 gjetheve.
• E treta bëhet në 10 ditë para se fidani të dali në fushë.

Dozat e pёrdorimit tё plehërave pёr farishten e lakrёs sipas duarve në azot(N): fosfor(P): potas(K) në gram fizik duhet të jenë: 

• E para në raportin 20 : 40 : 10 gr për 10 litra ujë; 
• E dyta në raportin 30:60:20 gr për 10 litra ujë;
• E treta në raportin 20 : 40 : 60 gr për 10 litra ujë.

Pas cdo rast tё plehёrimit duhet të realizohet shplarja me ujë të rrjedhshëm. 

• Në moshën 35 - 45 ditëshe nё pranverё-verё dhe 60 ditё nё stinёn e dimrit, fidani duhet të mbillet në vendin e përhershëm.
• Fidanёt e lakrёs janё tё gatshёm pёr t’u mbjellё nё fushё kur tё kenё formuar 4-6 gjethe tё vёrteta dhe gjatёsi 15-20 cm.

Sa duhet të jenë distancat e mbjelljes sё lakrёs ?

• Distancat më të rekomanduara janë: 60 - 70 x 30 - 40 cm. Në këtë mënyrë  sigurohen 2.5 - 7 mijë bimë për dynym; 
• Dendësia më e madhe realizohet për kultivarët e hershëm të cilët zhvillojnë masë bimore më të vogël;
• Zakonisht largёsitё e mbjelljes nё fushё tё lakrёs, ndryshojnё  nё varёsi tё kultivarёve, periudhёs sё mbjelljes dhe asaj tё vjeljes;
• Lakra nuk mund të mbillet në të njëjtën tokë për dy vjet rresht pas të njëjtës bimë të familjes kryqore;
• Kujtesë! 1-2 ditë para mbjelljes, bëhet paraujitja e ngastrës duke futur ujin në brazda.

Pse bëhet kjo? 

• Sepse një masë e tillë ndikon pozitivisht në koefiçientin e zënies së fidanëve.
• Mbjellja bëhet sipas brazdave të hapura dhe mbillen me dorë me anë të kunjit për sipërfaqe të vogla ose me makinë mbjellëse fidanash.
• Pas mbjelljes bëhet ujitja për zënie e kështu synohet të mbahet një regjim lagështire të mjaftueshme në tokë.
• Pas 4-5 ditëve bëhet kontrolli për zënie dhe bëhen zëvendësimet e nevojshme.
• Mbjellja e fidanëve duhet të bëhet herët në mëngjes ose pasdite vonë në orët më pak të nxehta të ditës.

Çfarë shërbimesh agroteknike kryhen për lakrën?

• Shërbimet agroteknike për lakrën kokë konsistojnë në ujitjet, prashitjet dhe plehërimet plotësuese.
• Ujitjet në vegjetacion bëhen sipas nevojave, zakonisht në çdo 15-20 ditë.
• Kujdes! Gjatë ujitjeve duhet që në ngastër të mos krijohen pellgje e vatra ujëmbajtëse, ndërsa gjatë vjeshtës dhe dimrit duhet të mbahet në gadishmëri të plotë sistemi i kullimit.
• Kujdes i veçantë i duhet kushtuar shkriftërimit të tokave dhe luftimit të barërave të këqija.
• Plehërimet gjatë periudhës bimore kryhen me kujdes, në kohë e pa teprime.

Plehërimet azotike përdoren në 2-3 duar;

• E para në prashitjen 7-8 ditë mbas mbjelljes së fidanit.
• E dyta 15-20 ditë pas të parës.
• E treta një muaj më vonë.

Masë teknike me interes dhe rëndësi është mbathja e bimëve të lakrës mbas mbjelljes së fidanëve në fushë dhe rrënjëzimit të tyre.

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë mbi Sëmundjet e lakrës, parandalimin dhe luftimin e tyre.