Cila është struktura varietore e rekomanduar? 

Në vendin tonë, në qarkullim ekzistojnë shumë hibride dhe varietete të pjeprit, por ato që shkojnë shumë më mirë për kushtet klimateriko-tokësore të vendit tonë rekomandohen:

Tipi Cantaloupe

Tipi Charentais

Tipi Galia

Tipi Yellot Canary (Veden)

Tipi Ananas

REKOMANDIM! FERMERI QË VENDOS TË MBJELLË PJEPËR, DUHET TË KETË PARASYSH KËTO VEÇORI TË TIJ:

• Bima e pjeprit ka sistem rrënjor të zhvilluar mirë, por më i dobët se ai i shalqinit. Kërcelli është zvarritës që shkon deri në 3 metra.
• Eshtë bimë monoike me lule mashkullore dhe femërore të veçuara, por në të njëjtën bimë. Lulet mashkullore dalin në nyjen e kërcellit në 5-12 lule, që kanë nga dy theke. Lulet femërore janë 1-1.5 herë më të mëdha se lulet mashkullore dhe më të shndritshme me qëllim që të tërheqin insektet për të bërë pjalmimin.
• Pjepri është kulturë tepër kërkuese për elementët ushqyes si azoti, magnezi, potasi dhe kalciumi.
• Nevojat ndryshojnë në varësi nga kushtet klimatiko-tokësore të zonës së kultivimit, periudha e kultivimit, kultivarët dhe dendësisë së mbjelljes.
• Në plehërimin bazë hidhet gjithë sasia e planifikuar e fosforit, 1/3 e azotit dhe e potasit. Pjesa tjetër përdoret gjatë periudhës bimore, me ujitje.

Si bëhet përgatitja e folesë/oxhakut për mbjellje?

• Pasi bëhet piketimi i foleve, bëhet përgatitja e tyre. Gropat hapen në përmasat 25-30 cm të gjëra dhe të thella.
• Në fole hidhet sasia e plehërave të përcaktuar sipas skemës së plehërimit, si plehërat organike dhe ato kimike, të cilat përzihen në mënyrë homogjene me dheun në të gjithë gropën.
• Forma e dheut në fole lihet me një majë të lakuar nga sipër, me qëllim që të mos lejojë formimin e “pellgut” të ujit në rastet e shirave apo ujitjeve. Prania e tepërt e ujit shkakton kalbjen e farërave ose të bimëve të mbjellura.

Si bëhet përgatitja e farës dhe e fidanitpër mbjellje?

Fara duhet të jetë e pastër, jo vetëm nga ana mekanike por edhe gjenetike. Ato duhet të jenë hibride ose varietete me aftësi të larta prodhuese dhe cilësore. Eshtë mirë që farërat të jenë të moshës njëvjeçare. Për të siguruar një mbirje energjike dhe uniforme, 24 orë para mbjelljes farërat duhet të futen në ujë me temperaturë rreth 28-30°C. Pas nxjerrjes nga uji, farërat duhet të mbahen dhe 24 orë të tjera në një vend të ngrohtë me qëllim që të bymehen dhe të përshpejtojnë procesin e mbirjes. Farërat e trajtuara në këtë mënyrë duhet të mbillen në tokë ose qese plastike e tava polisteroli me 28-40 fole me lagështirë dhe temperaturë optimale për të mbirë. Në këto kushte fara duhet të mbijë për 8-10 ditë. Për çdo qese plastike vendosen 3-4 fara në thellësi 2-3 cm nga rrafshi i sipërm i qeses.

Dherishtja e qeses ku do të mbillet fara e pjeprit, duhet të jetë e pasur me pleh organik dhe të sigurojë shkrifshmërinë në çdo kohë të zhvillimit të bimës. 

Raportet e përzierjeve të plehut (dherishtes) janë: pleh organik i kalbur, dhe të pasur me elementë ushqyes: rërë, respektivisht 65 : 30 : 5%. 

Pasi janë mbajtur në mjedisin e prodhimit të fidanëve për rreth 30-40 ditë dhe të kenë arritur gjethen 3-4 të vërtet, fidanët janë të gatshëm për tu mbjellë në fushë.

Cilët afate mbjelljeje rekomandohen?
Fidanët, në varësi të zonave të kultivimit, mbillen në fund të Prillit dhe deri në fund të Majit. Për të marrë prodhim vjeshtor, pjepri mund të mbillet në fushë edhe si kulturë e dytë, pas korrjes së grurit.

Sa duhet të jenë distancat e mbjelljes?
Distancat më të rekomanduara janë: 160-220 cm midis rreshtave dhe 80 cm midis foleve në rresht me dy bimë në fole. 

Çfarë shërbimesh agroteknike kryhen për pjeprin pas mbjelljes në fushë?

• U theksua më lart se në plehërimin bazë hidhet gjithë sasia e planifikuar e fosforit dhe 1/3 e azotit dhe potasit. Pjesa tjetër përdoret gjatë periudhës së vegjetacionit, me ujitje.
• Ritmi i përvetsimit të lëndëve ushqyese është më i lartë në periudhën nga çelja e luleve femërore e deri në përfundim të lidhjes së frutave.
• Azoti rrit prodhimin dhe peshën mesatare të frutave; fosfori favorizon hershmërinë kurse potasi shton numrin e frutave dhe përmirëson cilësinë e tyre (ngjyrën e tulit dhe përmbajtjen e sheqernave në frut).
• Bëhen 2 capitje të oxhaqeve dhe 2 prashitje në rresht ose 2 e 3 frezime apo kultivime në mes rreshtave në varësi të infeksioneve nga barërat e këqija dhe gjendjes së shkrifshmërisë së tokës. Periudha ndërmjet dy shkrifërimeve deri në momentin e shtrirjes së llastarëve, duhet të jetë afërsisht në 15 ditë.

Si duhet të kryhen operacionet e gjelbërta në bimët e pjeprit?

• Konsistojnë në ndërhyrje të tilla si këputja e majës rritëse, heqja e degëzave joprodhuese, rralimi i gjetheve dhe frutave etj.
• Skema më rezultative dhe më e përdorur më shpesh, gjatë kultivimit të pjeprit në fushë, është ajo e krasitjes së lehtë, këputje e majës së kërcellit pas gjethes së tretë dhe lastarëve e rendit të parë pas gjethes së tetë, me dy dhe tre lastarë të rendit të rendit të parë, e shoqëruar me operacione plotësuese (heqje të degëzave shterpë, shkurtim i degëzave prodhuese një gjethe pas frutit, rrallim i frutave, etj).

Si duhet ujitur pjepri?

• Kërkesat më të mëdha për ujë, janë nga lidhja e frutave e deri në fund të rritjes së tyre. Sasia e ujit e nevojshme për ujitje ndikohet sikurse ushqim, nga një sërë faktorësh klimatiko tokësorë, agronomik dhe kultivarit.
• Tepricat e ujit janë të dëmshme në të gjitha fazat e zhvillimit të bimëve.
• Si bimë e vendeve të nxehta, pjepri është rezistent ndaj thatësirës, por kjo deri në një farë mase.
• Kur lagështira në tokë zbret nën 60-70% të aftësisë ujëmbajtëse të saj, lind nevoja e ujitjeve. Ujitja duhet të ndërpritet 25 ditë para se të fillojë vjelja e frutave. Ujitja me pika është ideale ndërsa ujitja në formë shiu nuk këshillohet, pasi bimët preken nga shumë sëmundje.

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë mbi Sëmundjet e Pjeprit, parandalimin dhe luftimin e tyre.