SHËRBIMET AGROTEKNIKE TEK KIVI




Si edhe tek pemët e tjera frutore, nga niveli i shërbimeve agroteknike varet koha e hyrjes në prodhim,  jetëgjatësia e kivit, koha e shfrytëzimitprodhueshmëriacilësia e prodhimit si dhe kostoja e prodhimit. Disa nga shërbimet më kryesore janë: krasitja dimërore dhe verore, plehërimi, ujitja etj.

Krasitja dimërore e kivit 
Krasitja e bimëve femërore: Kivi në qoftë se nuk krasitet  përfundon duke formuar një rrëmujë të vërtetë me shumë degë e gjethe, të cilat për nga natyra e tyre përdridhen e ngatërrohen me njëra tjetrën, duke ulur në shkallë të ndjeshme ajrimin e bimës e për pasojë duke ulur prodhimin e cilësinë e tij. Të gjitha parimet e krasitjes që kemi mësuar për drufrutorët tjerë vlejnë edhe për kivin.

Kur duhet të ndërhyni me krasitjen dimërore në bimën e kivit?

  • Bima është e gatshme për krasitje qysh në momentin që i bien gjethet.
  • Para se të krasitni kivin duhet të dini se cilat janë degët, degëzat apo sythat prodhuese të tij.

Krasitja në vitin e parë pas mbjelljes konsiston në lënien e dy sythave nga të cilat do të zhvillohen dy lastarë. 
Në vitin e ardhshëm njëri nga lastarët, ai më i zhvilluari, lihet për të na dhënë bimën ardhshme. Ky lastar krasitet në lartësinë e shtratit të tendës duke i shtuar edhe 2 – 3 sytha të tjerë. 

Si vazhdohet me krasitjen në vitet tjera? 
Krasitjet e viteve të tjera, duke filluar nga viti i tretë, konsistojnë në formimin e elementeve mbështetës të prodhimit për vitet e ardhshme.

  • Meqenëse forma më e përshtatshme dhe më e përhapur është tenda, atëherë ne do të përqendrohemi tek kjo formë.
  • Nga 3 – 4 sythat e lënë vitin e tretë ose të katërt të krasitjes (varet nga zhvillimi i bimës) zhvillohen 2 - 3 ose 4 lastarë, të cilat orientohen dhe shtrihen mbi tela e lidhen në të katër anët e horizontit.
  • Këto lastarë në vitin e katërt  të krasitjes i shkurtojmë në gjatësinë e 7 – 8 sythave. Në vitin e pestë të gjithë këto lastarë janë prodhues.
  • Zakonisht lastarët e kivit prodhojnë pas sythit të 4 – 5 dhe në gjatësi të lastarit mund të ketë edhe sythë të tjerë që nuk prodhojnë fruta.

Krasitjet e mëvonshme (vitet pas ardhës) kanë si qëllim kryesor stimulimin e zëvendësuesve. Zakonisht në vendet e prerjes (krasitjes) zhvillohen lastarë të cilët duhet t’i ruajmë që në dy tre vitet e ardhshme, ato janë bazë e prodhimit. Gjithmonë pjesa e vjetër hidhet në tokë dhe zëvendësohet me lastarin e ri.

Megjithatë për krasitjen e kivit nuk ka asgjë standarde dhe nuk jepen receta të gatshme. Prandaj çdo bimë e kivit krasitet sipas kushteve që paraqiten duke gjykuar për gjendjen e përgjithshme të saj, pozicionin e lastarëve, të degëve skeletike etj. dhe duke mbajtur parasysh parimet e përgjithshme të krasitjes.

Tek kjo bimë mund të provoni edhe mënyra të tjera krasitje dhe këtë mund ta bëni pa frike sepse edhe në se gaboni nuk është se e dëmtoni  bimën, sepse kivi është një bimë shumë e fuqishme, prodhon shumë lastarë dhe kemi mundësi të riparojmë dëmet e shkaktuar gjatë krasitjes ose më mirë mund të themi që ajo është në gjendje “ta korrigjojë” krasitësin e vet.

  • Si rregull gjatë krasitjes hiqen lastarët e zhvilluar bujshëm, sepse ato nuk janë me shumë interes për të ardhmen. 
  • Në rastet kur kemi zhvillim të dobët të bimës nuk duhet të bëjmë krasitje të rënda.
  • Në shumicën e rasteve prerja konsiston në zëvendësimin e drurit të vjetër me atë të ri. Gjatë krasitjes në mënyrë të pandërprerë (çdo vit) duhet të bëhet zëvendësimi i nyjave prodhuese dhe degëve prodhuese. Kivi prodhon në degët njëvjeçare, të dalë nga lastarët e një viti më parë.
  • Lastarët që dalin nga sythat e fjetur nuk prodhojnë atë vit, por mund të përdoren si zëvendësues. Ripërtëritja e nyjave prodhuese bëhet  çdo 2-3 vjet.

Kujdes! Nuk duhet të krasisim kur pema loton dhe kjo përkon afërsisht një muaj para çeljes së sythave.

  • Krasitja e bimëve mashkullore: Tek bimët mashkullore krasitja duhet të bëhet pas lulëzimit, kjo për të siguruar sa më shumë sipërfaqe pjalmuese dhe një pjalmim më të sigurt.
  • Kujdes duhet të tregohet në lënien e ngarkesës me sytha. Me rritjen e ngarkesës është rritur prodhimi (rendimenti) por ka rënë madhësia e frutave duke ndikuar në cilësinë e tyre.
  • Krasitja e gjelbër e kivit
    Krasitja e gjelbër ose krasitja verore kryhet në kohën e vegjetacionit dhe është një ndër operacionet me të  domosdoshëm për këtë bimë.  Me anë të krasitjes së gjelbër bimës i sigurohet një ndriçim normal duke ndikuar në rritjen e cilësisë së frutave, sigurohet një pjekje  e  mirë e lastarëve dhe sythave për dimërim, si dhe ul mundësinë e prekjes së bimëve nga sëmundjet.

Kjo krasitje është e domosdoshme si për formimin e cungut ashtu dhe për prodhimin e përvitshëm. Tre vitet e para të jetës së kivit, gjatë vegjetacionit, hiqen të gjithë lastarët konkurrente duke siguruar bimën e ardhshme. Gjatë këtij procesi, në bimët në prodhim, këputen (hiqen) ose shkurtohen lastarët e rinj të dalë gjatë atij vegjetacioni.

Ndërhyrjet për kryerjen e këtij operacioni bëhen në:  a) fillim të vegjetacionit; dhe b) nga mesi i periudhës së vegjetacionit e më vonë.

  • Në fillim të vegjetacionit largojmë lastarët  konkurrentë.
  • Nga mesi i periudhës së vegjetacionit  e më vonë, shkurtojmë lastarët prodhues  në 6 – 8 nyje pas frutit të fundit.
  • Lastarët që nuk kanë prodhim i shkurtojmë në varësi të rritjes e zhvillimit në 1- 1,5 m gjatësi.
  • Kur nga një pikë janë zhvilluar dy e më shumë lastarë, duhet të lëmë vetëm njërin, atë në drejtimin dhe pozicionin më të mirë.
  • Intensiteti i krasitjes së gjelbër varet edhe sa intesive është rritja e lastarëve prodhues e joprodhues si dhe faktorë tjerë si: mundësia e ujitjes, prodhimi, plehërimi, kushtet klimatike etj.

Gjithashtu krasitja e gjelbër mund të jetë: a) e rëndë; b) e mesme; dhe c) e lehtë.

Krasitja e lehtë bëhet në afatin 30 ditë pas lidhjes së frutave dhe konsiston në prerjen e majës së lastarëve prodhues dhe joprodhues.

  • Prerja intensive ose e rëndë është e dëmshme në kohën e lidhjes së frutave ose 30 ditë më vonë. Efekti negativ i kësaj krasitje pasqyrohet tek cilësia e frutave dhe te zhvillimi vegjetativ i bimës.
  • Koha e kryerjes së krasitjes së gjelbër ka shumë rëndësi. Ndërhyrjet shumë vonë në shkurtimin e lastarëve mund të çojë në tharjen e pjesës së mbetur të lastarit.
  • Krasitjet e gjelbëra ndikojnë edhe në pengimin e përdredhjes së lastarëve përreth sitemit mbështetës apo të degëve njëra me tjetrën duke ndihmuar e lehtësuar krasitjen dimërore.

Plehërimi dhe ujitja tek kivi

  • Plehërimi i kivit: Bima e kivit ka relativisht cikël të gjatë bimor si dhe prodhimtari të lartë, arsye këto që bëjnë që kjo bimë të ketë nevojë për shumë lëndë ushqyese.
  • Në një hektarë të mbjellë me kivi, me një rendiment 250 kv/ha (duke llogaritur edhe gjethet e rrëzuar dhe drurin e krasitur) bima e kivit tërheq nga toka në një vit: 146 kg N/ha, 48 kg P/ha, 159 kg K/ha, 271 kg CaO/ha dhe 52 kg MgO/ha.
  • Për një ushqim sa më të mirë dhe të balancuar, gjatë vegjetacionit duhet të bëhet diagnostikimi gjethor (analiza gjethore e përmbajtjes së elementeve ushqyes) për tre elementet kryesor ushqyes N, P, K si dhe për Ca e Mg.

Vlerat e përqendrimit të elementëve ushqyes në gjethen e kivit

Elementi ushqyesNiveli  kritik (%)E mirë (%)E lartë (%)
Azoti (N)<2.22.2 – 2.6>2.6
Fosfori (P)0.20.2 – 0.25>0.25
Kaliumi (K)1.61.6 - 2>2
Kalciumi<2.32.3 - 3>3
Magnezi<0.30.3 – 0.7>0.7

Analiza gjethore bëhet mbi bazën e lëndës së thatë, pra shprehet në % ndaj lëndës së thatë, dhe kryhet në fillim të gushtit.

Ujitja: Kivi ka kërkesa të larta për ujë. Ato janë rreth 800 – 900 mm shi. Përveç kësaj kivi ka nevojë edhe për lagështi ajrore, e cila ndikon në rendiment dhe cilësinë e prodhimit. 

  • Kivi në vite të nxehta dhe të thatë duhet të ujitet të paktën një herë në javë.
  • Rezultate të mira arrihen kur sigurohet ujitja me pikë e kombinuar me rritjen e lagështirës ajrore. Megjithatë, edhe format e tjera të ujitjes janë të efektshme tek kjo bimë, mjafton që bimës ti sigurohet uji në kohë dhe në sasinë e duhur.

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë për Vjeljen e prodhimit tek kivi

Data e publikimit: 23/04/2023


Lini një koment


Shpërndaj në rrjetet sociale:

TEKNOLOGJIA E KULTIVIMIT TË CIANIT

Lule ciani ka përdorime të shumta. Lulet e kësaj bime mund të konsumohen të gjalla ose të gatuara. Petalet e lules përdoren në sallata për t’i dhënë një ngjyrë tërheqëse, por edhe në ëmbëlsira. Lulekina përdoret edhe në formën e çajit.

Lexo më shumë

CILA ËSHTË BIOLOGJIA DHE MASAT E KONTROLLIT TË RRËNJËNGRËNËSIT TË MISRIT?

Cila është biologjia dhe masat e kontrollit të rrënjëngrënësit të misrit?

Lexo më shumë

TEKNOLOGJIA E KULTIVIMIT TË LAVANDËS

Cilat janë disa nga arsyet kryesore të kultivimit të lavandës në vendin tonë?

Lexo më shumë

HIRI NË KASTRAVECIN E SERRËS

Hiri është një sëmundje shumë e rrezikshme që prek perimet e serës në përgjithësi

Lexo më shumë